GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM
✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Quyển 2
⭐️PHẦN I – 28 CHƯƠNG GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM
📕CHƯƠNG 17
PHÂN BIỆT GIÁC NGỘ – KIẾN TÁNH – THÀNH PHẬT – ĐẮC ĐẠO
I. MỞ ĐẦU
Trong pháp môn Thiền Tông, các khái niệm Giác Ngộ, Kiến Tánh, Thành Phật, Đắc Đạo là những mốc quan trọng trên lộ trình tu tập và chứng ngộ. Tuy nhiên, do sự nhầm lẫn giữa ngôn ngữ và trải nghiệm thực tế, nhiều người học Thiền dễ rơi vào lầm tưởng – đánh đồng hoặc hiểu sai các trạng thái này.
Để tu đúng pháp Thiền Tông và không bị mắc kẹt trên đường tu, việc phân biệt rõ các khái niệm này là điều cần thiết.
II. GIÁC NGỘ LÀ GÌ?
- Khái niệm
- “Giác” là biết rõ, hiểu ra. “Ngộ” là nhận ra điều mình chưa từng biết.
- Giác Ngộ là sự nhận ra sự thật về con người và thế giới – thấy rõ: con người gồm thân và Tánh Người, thân là giả tạm, Phật Tánh luôn hiện hữu nhưng bị che khuất bởi vọng tưởng.
- Đặc điểm
- Là bước đầu tiên của người tu Thiền Tông.
- Người giác ngộ thấy rõ Tánh Phật là thật, các pháp thế gian là không thật.
- Không còn chấp pháp, không còn mong cầu.
- Chưa nhất thiết sống được với Tánh Phật trọn vẹn – nhưng biết chắc có Tánh Phật.
III. KIẾN TÁNH LÀ GÌ?
- Khái niệm
- “Kiến” là thấy. “Tánh” là Tánh Phật – Tánh Biết thanh tịnh, bất sanh bất diệt.
- Kiến Tánh là thấy được Phật Tánh của chính mình – không qua suy nghĩ, không qua học hỏi, mà do “trực nhận”.
- Đặc điểm
- Là bước cao hơn Giác Ngộ.
- Người Kiến Tánh có thể sống với Tánh Biết thanh tịnh một phần.
- Không bị các pháp thế gian chi phối nhiều như trước.
- Không còn mong cầu chứng đắc, không còn dính vào thân, pháp, hay danh.
- Tuy nhiên, Tánh Phật chưa vận hành hoàn toàn – vì tập khí và thói quen vẫn còn.
IV. THÀNH PHẬT LÀ GÌ?
- Khái niệm
- Thành Phật là khi Tánh Người hoàn toàn không còn chi phối.
- Người đó sống trọn vẹn với Phật Tánh – không còn dính mắc, không còn khởi tâm.
- Không còn vọng tưởng, không còn tự ngã.
- Đặc điểm
- Là đích đến rốt ráo của Thiền Tông.
- Người Thành Phật dù còn thân Người nhưng tâm hoàn toàn thanh tịnh.
- Tánh Phật vận hành toàn bộ – không cần dụng công, không bị nghiệp dẫn.
- Không còn luân hồi sinh tử.
V. ĐẮC ĐẠO LÀ GÌ?
- Khái niệm
- “Đạo” trong Thiền Tông chính là con đường sống với Phật Tánh.
- Đắc Đạo là đạt được sự an trú vững chắc trong Phật Tánh.
- Đặc điểm
- Không đồng nghĩa với Thành Phật.
- Có thể là người đã Kiến Tánh sâu, sống gần trọn vẹn với Phật Tánh.
- Không còn bị dao động bởi vọng tưởng, dù thân còn tồn tại.
VI. SỰ KHÁC BIỆT GIỮA BỐN TRẠNG THÁI
| Trạng thái | Nội dung chính | Mức độ sống với Phật Tánh |
| Giác Ngộ | Nhận ra thân giả, Tánh thật | Nhận ra, nhưng chưa sống được |
| Kiến Tánh | Thấy rõ Tánh Phật, trực nhận Tánh Biết | Bắt đầu sống với Tánh Phật |
| Đắc Đạo | Ổn định sống với Tánh Phật, ít bị vọng dẫn | Vững vàng với Phật Tánh |
| Thành Phật | Sống trọn vẹn với Phật Tánh, hoàn toàn thanh tịnh | Phật Tánh hoàn toàn vận hành |
VII. KẾT LUẬN
Người tu Thiền Tông cần hiểu rõ lộ trình tu tập – không vội vàng, không cầu chứng, không chạy theo ngôn ngữ. Giác Ngộ – Kiến Tánh – Đắc Đạo – Thành Phật là tiến trình tự nhiên, không thể ép buộc, không thể học thuộc mà thành.
Chỉ cần sống đúng với tinh thần Thiền Tông: “Không theo vọng, không chấp pháp, không dính thân”, thì các trạng thái trên sẽ tự hiển lộ theo căn cơ và Công Đức của từng người.
✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Q2 👉 Xem tiếp
