GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM

✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Quyển 1

✨PHẦN I – GIÁO LÝ CĂN BẢN

📘CHƯƠNG 27
GIẢI RÕ “VÔ TÁC” VÀ “VÔ TU” TRONG THIỀN TÔNG

I. MỞ ĐẦU

Khi đọc hoặc nghe giáo lý Thiền Tông, nhiều người ngạc nhiên và có phần hoang mang khi thấy pháp môn này chủ trương “Vô Tác” và “Vô Tu”. Điều này có thể dẫn đến hiểu lầm rằng Thiền Tông phủ nhận mọi công phu thực hành, thậm chí cổ súy cho sự buông thả, lười biếng.

Chương này sẽ giải thích cặn kẽ thế nào là “Vô Tác” và “Vô Tu” trong Thiền Tông, giúp người tu Thiền thấy rõ bản chất phi hình thức của pháp môn này, tránh những suy diễn sai lệch, và xác định được đường tu chân thật phù hợp với con đường Giải Thoát.

II. THẾ NÀO LÀ “VÔ TÁC”?

Định nghĩa “Tác” trong giáo lý Thiền Tông

• “Tác” là làm, là khởi tâm tạo tác, dụng công, hành động có chủ ý để đạt được một kết quả nào đó.
• Trong đạo Phật, “Tác” luôn đi kèm với nhân quả: làm thiện gặp lành, làm ác gặp dữ.

→ Tất cả các hành động có chủ ý đều là “Tác” – nghĩa là có tạo nghiệp.

“Vô Tác” là gì?

• “Vô Tác” không phải là không làm gì cả, mà là không tạo nghiệp nơi tâm.
• Là sống giữa đời mà tâm không dính mắc, không cố chấp, không dụng công mong cầu kết quả.
• Mọi hành động xảy ra đều tùy duyên – tự nhiên – không phát xuất từ cái ngã “tôi” muốn điều gì.

→ Người sống “Vô Tác” là người hành động theo duyên – không chủ tâm tạo nghiệp.

Vì sao Thiền Tông dạy “Vô Tác”?

• Vì Phật Tánh là Vô Sanh – nên không thể đạt được bằng tạo tác.
• Mọi dụng công tạo tác là tác ý của Tưởng – ngăn che Phật Tánh.
• Chỉ khi tâm hoàn toàn không tạo tác mới trở về sống với Chân Tánh.

III. THẾ NÀO LÀ “VÔ TU”?

“Tu” theo nghĩa phổ thông là gì?

• Là chỉnh sửa thân – khẩu – ý để được tốt hơn, thanh tịnh hơn, sáng suốt hơn…
• Là áp dụng một phương pháp, một lối sống, một kỷ luật nào đó để đạt thành quả.
• “Tu” luôn bao hàm ý chí nỗ lực – mong muốn – đạt đến điều gì.

→ Do đó “Tu” là còn cái “ngã” đang cố đạt điều gì đó – nghĩa là còn tạo nghiệp.

“Vô Tu” là gì trong Thiền Tông?

• Là không còn thấy có người để tu – có pháp để tu – có mục tiêu để đạt.
• Là không còn “làm gì đó để trở thành”, vì đã biết rằng Phật Tánh vốn sẵn có.
• Là dừng mọi công phu – sống ngay với cái đang hiện tiền – không vọng khởi – không vọng động.

→ “Vô Tu” không phải là buông xuôi, mà là Trí tuệ không còn thấy cần tu gì nữa.

Vậy người Thiền Tông có tu không?

• Nếu hiểu “Tu” là hành động cố gắng để thành Phật – thì Thiền Tông không tu.
• Nhưng nếu hiểu “Tu” là sống đúng với Phật Tánh – thì đó là “vô tu mà tu”.
• Người Thiền Tông sống trong tỉnh thức – thấy rõ mọi vọng tưởng khởi lên và không theo – đó là “Tu” không hình tướng.

IV. NHẦM LẪN VỀ “VÔ TU – VÔ TÁC”

Người chưa ngộ hiểu sai “Vô Tu – Vô Tác” là buông xuôi

• Không làm gì cả – sống buông thả – gọi là “Thiền Tông”
• Lấy cớ “không tu gì hết” để biện hộ cho sự lười nhác, thiếu trách nhiệm.
• Đây là tà kiến – dẫn người đi lạc pháp.

Người đã ngộ thì “Vô Tu – Vô Tác” là Tánh sống

• Không tu mà như tu – không làm mà như làm.
• Mọi việc xảy ra như thế – không chống – không theo – không phân biệt.
• Đó là sống thuận pháp – không tác ý – mà trọn vẹn sáng suốt.

Trách nhiệm người học Thiền Tông

• Phải hiểu đúng tinh thần “Vô Tu – Vô Tác” để không lạc vào biếng nhác.
• Phải sống có Trí – không bị câu chữ dắt mũi.
• Phải thấy rõ tâm mình đang vọng hay đang thanh tịnh.

V. CỐT LÕI CỦA “VÔ TU – VÔ TÁC”

Là kết quả của người đã ngộ

• Khi chưa ngộ thì còn tu – còn hành – còn cố gắng.
• Khi đã ngộ thì tất cả công phu tan biến – vì thấy Phật Tánh vốn sẵn.
• Từ đó sống trong “Không” – nhưng không mất gì cả.

Là trạng thái sống trong Phật Tánh

• Không lời – không niệm – không phân biệt – không chấp thủ.
• Vẫn làm mọi việc như người đời, nhưng tâm không động.
• Vẫn biết rõ, thấy rõ – mà không xen ý nghĩ.

Là con đường Giải Thoát rốt ráo

• Không còn tạo nghiệp mới – không tiếp tục sinh tử.
• Không còn mong gì – đạt gì – trở thành gì.
• Tâm an nhiên – thân thuận pháp – khi xả bỏ thân sẽ trở về Phật Giới.

VI. KẾT LUẬN

“Vô Tu” và “Vô Tác” là những khái niệm cao sâu – chỉ dành cho người đã giác ngộ Phật Tánh và sống trọn vẹn trong đó. Đối với người còn đang học pháp, cần cẩn trọng để không hiểu sai, không ngụy biện cho sự buông lung.

Người học Thiền Tông phải đi từng bước: từ học – hiểu – ngộ – sống. Khi thật sự thấy rõ bản chất vọng tưởng – thì mọi công phu trở nên thừa. Khi sống được với Phật Tánh – thì “Vô Tu – Vô Tác” là điều tự nhiên.

✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Q 1 👉 Xem tiếp