GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM

✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Quyển 2

⭐️PHẦN I – 28 CHƯƠNG GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM

📕CHƯƠNG 9
PHÂN BIỆT GIÁC NGỘ VÀ GIẢI THOÁT THEO THIỀN TÔNG

I. GIÁC NGỘ LÀ GÌ?

• Giác Ngộ là trạng thái Người tu Thiền Tông trực nhận ra bản thể thật sự của mình – chính là Phật Tánh Thanh Tịnh, không sinh không diệt.
• Giác Ngộ là thấy rõ ba phần cấu tạo con người: Thân Người – Tánh Người – Phật Tánh, trong đó Phật Tánh là phần chân thật, bất biến và thanh tịnh tuyệt đối.
• Người Giác Ngộ nhận ra rằng thân này chỉ là phương tiện tạm mượn, ý thức chỉ là công cụ vận hành, còn Phật Tánh mới là “cái Biết sáng suốt không lời”, hiện diện thường hằng.

II. GIẢI THOÁT LÀ GÌ?

• Giải Thoát là kết quả sau khi Giác Ngộ, tức Người Giác Ngộ rồi sống với Phật Tánh ấy, không tạo nghiệp mới, không còn bị trói buộc trong vòng sinh tử luân hồi.
• Giải Thoát nghĩa là thoát khỏi mọi ràng buộc của nhân quả, nghiệp báo, phiền não, tái sinh – và khi bỏ thân này, Người trở về Phật Giới, không còn luân hồi nơi Tam Giới nữa.
• Giải Thoát là tự tại sinh tử, sống thong dong giữa đời mà không dính mắc, không bị lôi kéo bởi bất kỳ pháp trần nào.

III. GIÁC NGỘ VÀ GIẢI THOÁT KHÁC NHAU NHƯ THẾ NÀO?

1. Về bản chất

• Giác Ngộ là sự thấy rõ Tánh Phật – tức là “ngộ lý”.
• Giải Thoát là sự sống trọn vẹn với Tánh Phật – tức là “chứng đạo”.

→ Giác Ngộ như người thấy đường, Giải Thoát là người đi trọn con đường ấy.

2. Về thời điểm

• Có thể Giác Ngộ xảy ra trong khoảnh khắc – khi Người trực nhận ra bản thể thật sự.
• Nhưng để Giải Thoát thật sự, cần phải duy trì sống với Phật Tánh ấy suốt đời – không bị vọng tưởng kéo lại.

→ Giác Ngộ là bước đầu, Giải Thoát là trọn vẹn kết quả.

3. Về hành trì

• Người Giác Ngộ rồi mà không giữ gìn, để vọng tưởng lôi kéo trở lại thì sẽ bị mất Giác Ngộ – không thể Giải Thoát.
• Người muốn Giải Thoát cần giữ tâm thanh tịnh liên tục, sống đúng với Tánh Biết – không tạo nghiệp mới, không làm các hành động có động cơ “muốn hưởng”, “muốn thành”.

→ Giải Thoát đòi hỏi phải sống trọn vẹn với Giác Ngộ ấy – không gián đoạn.

IV. CÁC HIỂU NHẦM PHỔ BIẾN CẦN TRÁNH

• Hiểu nhầm rằng Giác Ngộ là đích đến cuối cùng – nhưng trong Thiền Tông, chỉ Giác Ngộ mà không sống được với Giác Ngộ ấy thì vẫn bị luân hồi.
• Cho rằng chỉ cần biết mình là Phật Tánh là đủ – nhưng nếu không giữ được sự thanh tịnh thường trực, vẫn tạo nghiệp mới, thì chưa Giải Thoát.
• Nghĩ rằng Giải Thoát là chết rồi mới xảy ra – nhưng Thiền Tông dạy: Giải Thoát là ngay khi sống, Người đã không còn dính mắc, không bị ràng buộc bởi bất kỳ pháp gì.

V. ĐIỀU KIỆN ĐỂ GIẢI THOÁT SAU KHI GIÁC NGỘ

1. Không tạo nghiệp mới

• Người đã Giác Ngộ mà vẫn hành xử theo Tánh Người (tham, sân, chấp pháp, chấp ngã) thì vẫn tạo nghiệp, vẫn tái sinh.
• Giải Thoát cần sự buông bỏ tận gốc mọi động cơ muốn có – dù là thiện pháp.

2. Sống đúng với Phật Tánh

• Không làm vì bản ngã.
• Không cầu phước báu.
• Không mong đắc đạo.

→ Chỉ hành động theo Tánh Biết – sáng suốt – thanh tịnh.

3. Buông cả ý niệm “Giải Thoát”

• Người còn mong muốn “Giải Thoát” là còn dính.
• Khi tâm thật sự vô cầu, vô sở đắc – thì chính đó là Giải Thoát.

VI. TỔNG KẾT

• Giác Ngộ là thấy rõ bản thể – Giải Thoát là sống với bản thể ấy một cách trọn vẹn.
• Giác Ngộ là bước đầu, Giải Thoát là đích đến.
• Trong Thiền Tông, muốn Giải Thoát, không chỉ cần thấy – mà phải sống trọn vẹn, thanh tịnh, vô ngã – không tạo nghiệp mới.
• Như lời các Tổ sư dạy: “Ngộ rồi phải tu – tu rồi mới giải thoát.”

✍️ Mục lục: GIÁO LÝ THIỀN TÔNG VIỆT NAM – Q2 👉 Xem tiếp